Zihinden Toplama ve Çıkarma İşlemi

Kazanım: İki basamaklı doğal sayılarla zihinden toplama ve çıkarma işlemlerinde strateji belirler ve kullanır.

Zihinden toplama ve çıkarma işlemi kağıt , kalem ve hesap makinesi kullanmadan aklımızdan nasıl çözeceğimizi gösteren yöntemlerdir. Bu yöntemleri zihinden toplama yöntemleri ve zihinden çıkarma yöntemleri olmak üzere iki başlıkta inceleyeceğiz.

Bu konuda neler öğreneceğiz :

Zihinden Toplama ve Çıkarma İşlemi

Zihinden Toplama Yöntemleri

Pazarda , markette ,AVM’lerde alışveriş yaparken bir şeylerin fiyatını ya da miktarını zihinden hesaplamak zorunda kalabilirsiniz. Zihinden toplama herhangi bir araç kullanmadan yapılan toplama işlemine zihinden toplama denir.

Zihinden Toplama İşlemi Yöntemleri ;

Onlukları ve birlikleri ayırarak zihinden toplama
Sayıları 10’u referans alarak zihinden toplama
Kolay toplanan sayılardan başlama
Üzerine sayma yöntemi

Zihinden toplama yöntemlerinde en fazla iki basamaklı sayıları zihinden toplamayı öğreneceğiz.

Onlukları ve Birlikleri Ayırarak Zihinden Toplama

Onluklara ve birliklere ayırarak toplama metodunda sayıların onluklarını ve birliklerini ayrı ayrı toplarız. Sonra topladığımız onlukları ve birlikleri toplarız.

Örneğin ; 34+47 işlemini onlukları ve birlikleri ayırarak zihinden toplamak için aşağıdaki adımları takip ederiz.

34 sayısını onluklara ve birliklere ayıralım ➡️ 34=30+4

47 sayısını onluklara ve birliklere ayıralım ➡️ 47=40+7

onlukları toplayalım ➡️ 30+40=70

birlikleri toplayalım ➡️ 4+7=11

onlukları ve birlikleri toplayalım ➡️ 70+11=81

10’u Referans Alarak Zihinden Toplama

10’u referans alarak zihinden toplama metodunda toplanan sayılardan birini 10’un katı yapacak kadar sayıyı diğer toplanan sayıdan alarak 10’un katı olacak sayıya ekleriz. Sonra 10 katı yaptığımız sayı ile eksilttiğimiz sayıyı toplarız.

Örneğin; 54+37 işlemini 10’u referans alarak zihinden toplamak için 37’yi 10’un katı yapalım.

37’yi 10’un katı yapmak için 3 eklememiz lazım.➡️37+3=40

Eklediğimiz 3’ü 54’den alığımız için 54’den 3 çıkarırız ➡️ 54-3=51

Bu iki sayıyı toplarız. ➡️ 40+51=91

Kolay Toplanan Sayılardan Başlayarak Zihinden Toplama

Üç veya daha fazla sayıyı toplarken önce toplaması kolay sayıları (toplamı 10’un katı olan sayılar) toplarız. Sonra topladığımız sayı ile kalan sayıyı toplarız.

Örneğin; 34 + 23 + 46 işlemini kolay toplanan sayılardan başlayarak zihinden yapalım.

🤓 34 + 23 + 46 işleminde 34 ve 46’nın toplamı 10’un katı yaptığı için bu iki sayıyı toplamak daha kolaydır.

🤓 34 + 23 + 46 işleminde işleme 34 ve 46 sayılarını toplayarak başlarsam kolay sayılardan başlayarak zihinden toplama yapmış oluruz.

34 + 23 + 46 işlemini zihinden yapılışı ⤵️

34 + 23 + 46

80 + 23

103

Üzerine Sayma Yöntemi İle Zihinden Toplama

Verilen iki sayıyı toplarken birinin üzerine önce diğerinin onluklarını onar onar, ardından kalan birliklerini ekleyerek iki sayının toplamını buluruz. Yapılan bu işleme üzerine sayma yöntemi ile zihinden toplama denir.

Örneğin; 52+24 işlemini üzerine sayma yöntemi ile zihinden yapalım.

🤓 52 sayısının üzerine 24’ün onluklarını onar onar ekleriz.

52+10=62

62+10=72

🤓 Sonra bulduğumuz sayıya 24’ün birlikleri ekleriz.

72+4=76

Zihinden Çıkarma Yöntemleri

Onlukları ve Birlikleri Ayırarak Zihinden Çıkarma

İki sayıyı birbirinden çıkarırken onlukları kendi aralarında, birlikleri kendi aralarında çıkarırız. Elde ettiğimiz bu iki sayıyı topladığımızda sonuca ulaşırız. Zihinden yapılan bu işleme onluklara ve birliklere ayırarak zihinden çıkarma metodu denir.

Örneğin; 65-24 işlemini onluklara ve birliklere ayırarak zihinden çıkarma metoduna göre zihinden yapalım.

➡️ Sayının onluklarını kendi aralarında çıkaralım.

60-20=40

➡️ Sayının birliklerini kendi aralarında çıkaralım.

5-4=1

➡️ Elde ettiğimiz bu iki sayıyı toplayalım.

40+1=41

Onar Onar Eksilterek Zihinden Çıkarma Metodu

İki sayıyı birbirinden çıkarırken büyük sayıdan önce küçük sayının onlukları onar onar, ardından da birlikleri çıkararak iki sayının farkını buluruz. Zihinden yapılan bu işleme onar onar eksilterek çıkarma metodu denir.

Örneğin; 57-34 işlemini onar onar eksilterek çıkarma metoduna göre zihinden yapalım.

➡️ 57’den 34’ün onluklarını çıkaralım.

57-10=47

47-10=37

37-10=27

➡️ Bulduğumuz sonuçtan 34’ün birliklerini çıkaralım.

27-4=23

🤓Bulduğumuz sonuç 57-34 işleminin sonucudur.

Onluğa Tamamlayarak Zihinden Çıkarma İşlemi

İki sayıyı birbirinden çıkarırken sayılardan birini 10’un katı yapacak şekilde birliklerini azaltır ya da artırırız. Bu sayıya kaç eklediysek ya da çıkardıysak aynı işlemi diğer sayıya da uygularız. Elde ettiğimiz sayılarla çıkarma işlemini yapıp sonuca ulaşırız. Zihinden yapılan bu işleme onluğa tamamlayarak zihinden çıkarma metodu denir.

Örneğin; 65-47 işlemini onluğa tamamlayarak zihinden çıkarma metoduna göre zihinden yapalım.

➡️ 65-47 çıkarma işleminde 47’yi 50 yaparak onluğa tamamlayalım.

47+3=50

➡️ 47’ye 3 eklediğimiz için 65’ede 3 ekleyelim.

65+3=68

➡️ Bulduğumuz sayıları birbirinden çıkaralım.

68-50=18

🤓 65-47 çıkarma işlemini zihinden yapmak zordur. Bunun yerine bu çıkarma işleminin onluğa tamamlanmış hali olan 68-50 işlemini zihinden yapmak daha kolaydır.

Örnek: Aşağıda verilen toplama ve çıkarma işlemlerinde hangi zihinden işlemlerden hangi metot kullanılmıştır bulalım.

➡️ 46 + 28 = ❓

Zihinden Yapılışı ⤵️
46 + 10 = 52
56 + 10 = 62
66 + 8 = 74